Rotterdam, 27 augustus 2003
NIEUWE EED VOOR ARTSEN
BRON: NRC
NIEUWE EED VOOR ARTSEN
De nederlandse artseneed is een tijdje terug vernieuwd. De oude eed was verouderd. Daarom is hij op het initiatief van de vereniging van universiteiten VSNU en de artsenorganisatie KNMG gemoderniseerd.
Nieuw is dat nu in de eed staat,dat de aankomend arts zijn medische kennis niet zal misbruiken, ook niet onder druk. Deze toevoeging is gebaseerd op de Verklaring van de rechten van de mens uit 1948, die is opgesteld om herhaling van misbruik van medische kennis zoals dat tijdens de Tweede Wereldoorlog gebeurde te voorkomen. De zinsnede doelt ook op de potentiele verleidingen van de farmaceutische industrie. De nieuwe eed werd vanmiddag aangeboden aan staatssecretaris Ross van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. Vanaf het begin van het nieuwe academische jaar, volgende week maandag, hanteren de Nederlandse universiteiten de nieuwe eed.
Nederlandse Artseneed 2003-08-29
Ik zweer/beloof dat ik de geneeskunst zo goed als ik kan zal uitoefenen ten dienste van mijn medemens. Ik zal zorgen voor zieken, gezondheid bevorderen en lijden verlichten.
Ik stel het belang van de patient voorop en eerbiedig zijn opvattingen. Ik zal aan de patient geen schade doen. Ik luister en zal hem goed inlichten. Ik zal geheim houden wat mij is toevertrouwd.
Ik zal de geneeskundige kennis van mijzelf en anderen bevorderen. Ik erken de grenzen van mijn mogelijkheden. Ik zal mij open en toestbaar opstellen, en ik ken mijn verantwoordelijkheid voor de samenleving. Ik zal de beschikbaarheid en toegankelijkheid van de gezondheidszorg bevorderen. Ik maak geen misbruik van mijn medische kennis, ook niet onder druk.
Ik zal zo het beroep van arts in ere houden.
Dat beloof ik
Of
Zo ware helpe mij God* almachtig.
*Gekozen is voor de algemen formulereing “God”, waarbij studenten afhankelijk van hun geloofsovertuiging de naam van hun God in gedachten kunnen invullen.
Een kritische noot
De inhoud van de tekst van de nieuwe eed spreekt me wel aan. De eed heeft natuurlijk geen enkele zeggingskracht, wanneer men de eed ziet als een soort franje waarmee het men nooit spijkers met koppen zal slaan.
Ik heb enorm veel last gehad(en heb dat soms nog)van een aanvaring die ik heb gehad met een vreemd fenomeen in de samenleving, dat zich leek te manifesteren in de gezondheidszorg. Het fenomeen waar ik op duid is: de mogelijke impact van destructieve controletechnieken (zoals deze technieken b.v. voorkomen in sektes, loverboys structuren e.d.). Volgens mijn inzichten en ervaring kan ieder mens slachtoffer worden van dit fenomeen, ongeacht leeftijd, opleiding en beroep….helaas.
In mijn situatie waren dierbaren volgens mij onder invloed van dit fenomeen. Dit had ook nare gevolgen voor mij. Behalve hun vriendschappelijke zienswijze, veranderde n.l. ook hun beroepsmatige zienswijze van mijn persoon en motivatie voor gedrag 180 graden…..met alle gevolgen van dien. Bovendien veranderde naast hun blik op mij en de rest van de wereld, ook hun eigen normen –en waarden patroon..althans, zo is het op mij overgekomen. Het is een bekend verschijnsel van het fenomeen van sektarisch getinte structuren dat kritische buitenstaanders worden bestreden op een wijze waarbij moraal, integriteit e.d. ver zoek is. In mijn situatie gaf dat voor mij ongeveer de uitkomsten zoals hieronder beschreven:
Ik heb er last van gehad:
- dat mijn belang als patiente niet telde en niet telt
- dat mijn roots(familie, ouders, normen en waarden) door het slijk werden gehaald
- mijn keuzevrijheid onder druk werd(wordt) gezet middels de dreiging en uiteindelijk het werkelijk doorzetten van het afnemen van het contact met degene die mij dierbaar was (is) en
- het onder enorme druk zetten van eerstelijns gezondheidszorg destijds voor mij en mijn gezin.
- Dat daarmee voor mij en mijn gezin destijds de beschikbaarheid en toegankelijkheid van de gezondheidszorg enorm werd ingeperkt
- Dat mij schade aan is gedaan
- Dat mijn vertrouwen is misbruikt en
- Mijn openheid over mijn hele wezenlijke ik is misbruikt
- de status van dat beroep is misbruikt om derden een onjuiste karikatuur van de ontstane situatie en van mijn persoonlijkheid voor te schotelen
- Men alle verantwoordelijkheid voor de ontstane situatie van zich afschoof
- Men ieder gesprek met als doel het verbeteren van het vaarwater in de hachelijke situatie uit de weg is gegaan
- Enzovoorts.
Ik weet in mijn visie zeker dat deze mensen dat nooit als zichzelf zouden hebben gedaan.
Tegenwoordig ben ik exitcounseler en verleen ik met kennis en passie hulp aan slachtoffers van dergelijke fenomenen. Ik meen achteraf met de kennis van nu te kunnen concluderen dat er dudelijkeargumenten zijn voor mijn standpunt dat deze mij dierbare mensen onder invloed van destructieve gedragscontroletechnieken hebben gehandeld.
Mijn kameraadje heeft deels geparticipeerd in de “crime” die mij is aangedaan in opdracht van de machtstructuur. Nooit volledig, maar wel grotendeels. Angst voor de machtstructuur was volgens mij de belangrijkste drijfveer. Een ander gegeven voor het conformeren aan de eisen van de nare machtsstructuur, lijkt mij de impact van destructieve gedragscontroletechnieken.
Volgens de nieuwe eed mag de druk die van angst uitgaat niet leidend zijn voor gedrag ……Ik neem het haar niet kwalijk, dat angst toch leidend is geworden. Ik ken haar angst voor het geweld van de machtsstructuur waarin ze bivakkeert. Ik ben wel teleurgesteld in het feit dat ze zich op een dag over heeft gegeven aan die angstgevoelens en dat ze die angst voor de machtstructuur prevaleert boven de vriendschap die er is. Natuurlijk ben ik daarover teleurgesteld en verdrietig ook.
Ik neem het de machtsstructuur uitermate kwalijk dat er voor gekozen is om mij op bovenvermelde wijze met de rug tegen de muur te zetten.
Op enig moment heb ik mij dermate bedreigd gevoeld dat ik op het punt heb gestaan om een aanklacht in te dienen bij het medisch tuchtcollege. Je bedreigd en verketterd voelen in de gezondheidszorg is een verschrikkelijke nachtmerrie. Ik stond machteloos tegenover het gebeuren, daar mijn pogingen om de situatie in normaler vaarwater te krijgen niet werden gehonoreerd.
Een belangrijke reden destijds om die weg niet helemaal te gaan bewandelen, was dat ik door het conformeren van mijn kameraadje aan die machtsstructuur, genoodzaakt zou zijn geweest om ook mijn kameraadje aan te klagen. Dat wilde ik niet. (Natuurlijk ben ik me ervan bewust dat de structuur heeft geweten dat ik mijn kameraadje dat nooit aan zou doen..althans dat denk ik)Ik vond en ik vind dat de machtsstructuur en de macht erin verantwoordelijk zijn voor de schade die mij is aangedaan. Ik vond en ik vind ook, dat die structuur daarover verantwoordelijkheid af zou moeten leggen…
Mijn kameraadje is slachtoffer van psychisch en fysiek geweld van een nare machtsstructuur volgens mijn visie. Ik ben achter haar blijven staan tegenover die structuur en heb ervoor gekozen om op geen enkel moment tegenover mijn kameraadje te gaan staan……! Ik klaag nog steeds de machtsstructuur aan….op moreel niveau. Moreel zullen de structuur en de macht erin het gaan verliezen….(eigenlijk hebben ze het op moreel niveau allang verloren).
Die eed?………………..Die eed impliceert een ethisch gebruik van kennis. Het geeft een zekere positie in de wereld. Een positie waarvan mensen over het algemeen denken dat “vertrouwen” kan…..Die verantwoordelijkheid draagt iedereen met een “eed-beroep”. Het afleggen van de eed verplicht je tot het ook daadwerkelijk nemen van die verantwoordelijkheid, vind ik.
Mijn ervaring(en dat van vele andere ongetwijfeld)geeft aan dat het vertrouwen op basis van een afgelegde eed meestal o.k. is, maar dat het ook volledig misplaatst vertrouwen kan zijn. In zo’ngeval kan het zelfs identiteitsbedreigend zijn voor degene die op enig moment afhankelijk is van iemand met een “eed beroep”.
Een eed afleggen is alleen zinvol, wanneer de invulling ervan volledig, open en objectief controleerbaar is……..VIND IK!
Dat betekent wat mij betreft niet dat mensen met eed-beroepen voortdurend een “zwaard van damocles” boven het hoofd moet hangen. Integendeel. Mensen met een eed-beroep”dienen ook beschermd te worden tegen onredelijke aanvallen.
Wat ik wel vind, is dat erop gelet moet worden of de verantwoordelijkheid voortvloeiende uit de eed, werkelijk wordt genomen.
[box style=’contact’ title=’Sjoukje Drenth Bruintjes’] Counseling en Consultancy Praktijk Sjoukje BruintjesE-mail: [email protected]
Internet:
[/box]
