Kritische geluiden over Antroposofie

Kritische geluiden over antroposofie en Rudolf Steiner

Een genuanceerde visie op Rudolf Steiner, antroposofie en toepassingen van de antroposofie .

Rudolf Steiner

Rudolf Steiner (1861 – 1925) was o.a. filosoof, schrijver en architect in Oostenrijk.  Hij wordt gezien als grondlegger van de antroposofie en de toepassingen ervan zoals o.a.

  • de vrijescholen,
  • de antroposofische geneeskunde,
  • de sociale driegeleding (= sociaal systeem waarbij culturele leven, rechtsleven/politiek en economie onafhankelijk van elkaar moeten zijn)
  • de biologisch dynamische landbouw.

Antroposofie in de samenleving

In onze samenleving nemen Rudolf Steiner en antroposofie dus een belangrijke plaats in. De kritische geluiden betreffen volgens mij vooral de volgende toepassingen:

  • Onderwijs: Steiner scholen, vrijescholen
  • Gezondheidszorg: therapieën, zorg

Discriminatie en adoratie

De filosofie van Steiner wordt door sommigen weggezet als discriminerend. Anderen adoreren de filosofie van Steiner. Er zijn ook mensen die de filosofie van Steiner mooi en interessant vinden, maar met een kritische blik naar Steiner´s filosofie kijken. Met name deze laatste groep vindt dat er teveel mensen binnen de antroposofie zijn, die Rudolf Steiner´s opvattingen klakkeloos, zonder zelf na te denken, zijn gaan volgen. Over het algemeen heerst in dat geval de opvatting, dat:

  • Rudolf Steiner´s ideeen in een andere tijdsgeest dan die van nu moeten worden gezien en dat zijn denkbeelden in de huidige tijdgeest anders zouden moeten worden geinterpreteerd.
  • Steiner zelf wenste dat iedereen voor zichzelf zou moeten nadenken terwijl, tegen zijn bedoelingen in, velen hem zonder enig nadenken lijken te volgen.

Fascisme – verwijt

Rudolf Steiner en zijn antroposofie worden vaak verweten fascistisch te zijn. Verweerders van deze opvatting, vertellen o.a. over de misinterpretatie die kan ontstaan door de conclusie dat Steiner en de Nazi´s dezelfde woorden gebruikten zoals b.v.: ariers. Volgens deze verweerders van die felle kritiek, was het gebruik van dit begrip in de tijd van Steiner, we spreken over ±90 jaar geleden, gemeengoed. Aan dit begrip kleefde destijds nog niet de associatie die het in het latere Nazitijdperk van Hitler kreeg. Taal en tijdgeest moeten niet los van elkaar worden gezien en geinterpreteerd, wil je misinterpretaties voorkomen.

Onderwijs op basis van antroposofie

Steiner´s filosofie leidde in het onderwijs op vrijescholen en andere scholen op basis van antroposofie o.a. tot de opvatting dat leerlingen meer in de praktijk moeten leren en dat niet de cijfers belangrijk zijn,  maar de positieve ontwikkeling van het kind. De mens als individu staat hoog in het vaandel van de antroposoof. Er zijn prachtige voorbeelden te vinden van het succes van deze vorm van onderwijs, maar er is vanaf het begin ervan wel een kritische noot: onze samenleving verwacht cijfers, prestatie. Daar moet iedereen uiteindelijk toch wel aan voldoen. De overgang naar de realiteit van onze samenleving moet ergens gemaakt worden. Het kan voor degenen die een deel van hun leven “anders” hebben geleefd moeilijk zijn die overgang naar de prestatiemaatschappij te maken. Dat is wat ik denk en ik lees deze opvatting ook in de commentaren van sommige ervaringsdeskundigen.

Ervaringen in mijn praktijk

In mijn beleving en ervaring met antroposofie en Rudolf Steiner, springen 2 zaken in het oog:

  • de idealisten onder de antroposofen die met al hun goede bedoelingen en met hart en ziel bezig zijn met mensen in het onderwijs en in de gezondheidszorg
  • de mensen die zich slachtoffer voelen van de handelswijze van antroposofen en klachten vertonen die als 2 druppels water lijken op klachten van slachtoffers van destructieve controletechnieken.

Ik zie de positieve aspecten van de antroposofie als ik bijvoorbeeld kijk naar de wijze waarop kinderen positief gestimuleerd kunnen worden met het leren in de praktijk, minder cijfers en meer positieve ondersteuning bij iedere positieve ontwikkeling van het individu.

Ik zie echter ook het leed van de mensen die zich in mijn praktijk melden met hun klachten over antroposofische toepassingen in onze samenleving. Deze cliënten zijn gebaat bij exitcounseling, het vak wat ik beheers als exitcounselor: iemand los maken van de ban waarin hij/zij lijkt te zitten.

Een greep uit de klachten die mij ter ore komen

  • contactbreuken
  • identiteitsverwarring
  • paradigma – shifts
  • onzekerheid

Oorzaak van de klachten m.b.t. antroposofische toepassingen

Volgens mijn inzichten op basis van mijn ervaringen in mijn praktijk, zijn de klachten een gevolg van o.a.:

  • Misinterpretaties,
  • de tijdgeest en woorden van toen letterlijk toepassen op de tijdgeest van nu,
  • het klakkeloos overnemen van standpunten van Rudolf Steiner,
  • het adoreren van/het op een voetstuk plaatsen van Steiner en de antroposofie,
  • de mogelijke geslotenheid soms van de verschillende systemen m.i. veroorzaakt door:
  • de bijzondere vormgeving van onderwijs en gezondheidszorg,
  • het anders zijn dan alle andere vormen en vaak daarom ook
  • het gevoel verheven te zijn boven anderen.
  • en het ontstaan van het gevoel dat antroposofie de enig juiste route is
  • en andere redenen

Verschillende linken op het internet over Antroposofie

 

Opvatting en maatschappelijke verantwoordelijkheid

Mijn opvatting is gebaseerd op de verhalen van cliënten en ex-cliënten in mijn praktijk. Natuurlijk zijn er ook mensen met positieve ervaringen met antroposofie. Ik pretendeer niet alles te weten over antroposofie en Rudolf Steiner. Als exitcounselor hoor ik vooral de mensen die met klachten over toepassingen van antroposofie in onze samenleving in mijn praktijk komen voor hulp. Ik vind het tot mijn maatschappelijke verantwoordelijkheid horen om misstanden die mij ter ore komen publiek te maken met de bedoeling dat er aandacht komt voor de problematiek die er blijkbaar bestaat: mensen met klachten, negatieve ervaringen m.b.t. antroposofie.

according to my perception,

Sjoukje Drenth Bruintjes.

Ik distantieer mij nadrukkelijk van door derden weergegeven teksten m.b.t. antroposofie, waarin mijn naam en/of de naam van mijn websites, zonder mijn instemming met de inhoud van die pagina´s en zonder mijn toestemming, zijn gebruikt.

Op 27 mei 2014   /   Controletechnieken in de samenleving?